STATUS PRAWNY RR
* * *Rada Rodziców Szkoły Podstawowej nr 31 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie działała na podstawie:
§ ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.),
§ Statutu Szkoły Podstawowej nr 31 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie,
§ „Regulaminu działalności Rady Rodziców Szkoły Podstawowej nr 31 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie”, uchwalonego przez Radę Rodziców 29 października 2024 r.
* * *
Status prawny RADY RODZICÓW
Przepisy prawa powszechnie obowiązującego wraz z orzecznictwem sądowym, pismami wyjaśniającymi oraz naukową literaturą
Art. 53 i 54 ustawy o systemie oświaty
Art. 53.1. W szkołach i placówkach, z zastrzeżeniem ust. 6, działają rady rodziców, które reprezentują ogół rodziców uczniów.
2. W skład rad rodziców wchodzą:
1) w szkołach - po jednym przedstawicielu rad oddziałowych, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danego oddziału;
2) w placówkach - co najmniej 7 przedstawicieli, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców wychowanków danej placówki;
3) w szkołach artystycznych - co najmniej 7 przedstawicieli, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danej szkoły.
3. W wyborach, o których mowa w ust. 2, jednego ucznia reprezentuje jeden rodzic. Wybory przeprowadza się na pierwszym zebraniu rodziców w każdym roku szkolnym.
4. Rada rodziców uchwala regulamin swojej działalności, w którym określa w szczególności:
1) wewnętrzną strukturę i tryb pracy rady;
2) szczegółowy tryb przeprowadzania wyborów do rad, o których mowa w ust. 2 pkt 1-3, oraz przedstawicieli rad oddziałowych, o których mowa w ust. 2 pkt 1, do rady rodziców odpowiednio szkoły lub placówki.
5. Rady rodziców mogą porozumiewać się ze sobą, ustalając zasady i zakres współpracy.
6. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, a w przypadku szkół i placówek artystycznych minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, określą, w drodze rozporządzenia, rodzaje szkół i placówek, w których nie tworzy się rad rodziców, uwzględniając organizację szkoły lub placówki lub brak możliwości bezpośredniego uczestniczenia w ich działalności reprezentacji rodziców.
Art. 54.1. Rada rodziców może występować do dyrektora i innych organów szkoły lub placówki, organu prowadzącego szkołę lub placówkę oraz organu sprawującego nadzór pedagogiczny z wnioskami i opiniami we wszystkich sprawach szkoły lub placówki.
2. Do kompetencji rady rodziców, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, należy:
1) uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną:
a) programu wychowawczego szkoły obejmującego wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów, realizowanego przez nauczycieli,
b) programu profilaktyki dostosowanego do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, obejmującego wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców;
2) opiniowanie programu i harmonogramu poprawy efektywności kształcenia lub wychowania szkoły lub placówki, o którym mowa w art. 34 ust. 2;
3) opiniowanie projektu planu finansowego składanego przez dyrektora szkoły.
3. W szkołach artystycznych, w których nie prowadzi się kształcenia ogólnego, nie uchwala się programu profilaktyki, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 lit. b.
4. Jeżeli rada rodziców w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia roku szkolnego nie uzyska porozumienia z radą pedagogiczną w sprawie programu, o którym mowa w ust. 2 pkt 1 lit. a lub b, program ten ustala dyrektor szkoły w uzgodnieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny. Program ustalony przez dyrektora szkoły obowiązuje do czasu uchwalenia programu przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną.
5. W szkołach i placówkach, w których nie tworzy się rad rodziców, programy, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uchwala rada pedagogiczna.
6. Programów, o których mowa w ust. 2 pkt 1, nie uchwala się w szkołach dla dorosłych.
7. W szkołach i placówkach publicznych prowadzonych przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego lub przez osoby fizyczne oraz w szkołach i placówkach niepublicznych programy, o których mowa w ust. 2 pkt 1, ustala organ wskazany w statucie szkoły lub placówki.
8. W celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki, rada rodziców może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł. Zasady wydatkowania funduszy rady rodziców określa regulamin, o którym mowa w art. 53 ust. 4.
Orzecznictwo sądowe oraz pisma urzędowe
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 września 2008 r. I ACa 549/08: „Rada Rodziców, stanowiąca społeczny organ systemu oświaty, nie ma zdolności sądowej.” Apel.-W-wa 2009/1/5 486276
Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego (do 2003.12.31) w Warszawie z dnia 15 września 2000 r. I SA 943/00: „Rada rodziców powołana na podstawie art. 53 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r., Nr 67, poz. 329 ze zm.) nie jest organizacją społeczną w rozumieniu art. 33 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) uprawnioną do występowania do tego Sądu w interesie rodziców uczniów.” OSP 2001/7-8/109 47715
Pismo Ministerstwa Finansów, Departamentu Podatków Dochodowych Funkcjonowanie rad rodziców, działających w szkołach i placówkach oświatowych: „Rada rodziców, będąc społecznym organem opiniodawczym i wnioskodawczym szkoły (przedszkola), nie jest podmiotem gospodarki narodowej i nie może samodzielnie występować w obrocie prawnym.” Biul.Skarb. 2009/3/22
Naukowe komentarze oraz naukowe piśmiennictwo
Mateusz Pilich: Komentarz do ustawy o systemie oświaty:
Ø „Przedstawicielstwo rodziców nie służy realizacji indywidualnych praw rodziców, lecz realizuje prawa zbiorowe. Rodzice nie występują w ich ramach jako wyraziciele swojego partykularnego interesu, lecz w interesie ogółu, a więc niejako pomocniczo współdziałając z władzami szkolnymi”
Ø „Rady rodziców są nadal tworem nie do końca prawnie zdefiniowanym. Nie można z całą odpowiedzialnością stwierdzić, że są one swoistymi organizacjami społecznymi afiliowanymi przy szkołach i placówkach; wykazują one zdecydowanie więcej cech organów wewnętrznych tych jednostek - i tak również są traktowane przez przepisy ramowych statutów.”
Ø „polski system edukacji jest tak bardzo scentralizowany i skrępowany normami, których realizacji pilnuje wyspecjalizowany aparat administracji państwowej (kuratoria oświaty) i samorządowej (organy prowadzące), że na rolę "nadzorczą", "właścicielską" rodziców, realnie rzecz ujmując, nie ma zbyt dużo miejsca.”
Ø „W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ustalona jest teza, w myśl której rada rodziców nie jest organizacją społeczną uprawnioną do występowania w postępowaniu sądowo-administracyjnym w interesie rodziców uczniów.”
Ø „Powszechne zjawisko gromadzenia przez rady rodziców funduszy dla szkół i placówek z działalności o charakterze typowo gospodarczym (w szczególności handlowej) może prowadzić do poważnych problemów w praktyce.”
Ø „W uzasadnieniu wyroku z dnia 24 lutego 2010 r., I SA/Ol 13/10, LEX nr 707453, WSA w Olsztynie stwierdził, że to zespół szkół, a nie rada rodziców jest podatnikiem podatku od towarów i usług, ponoszącym odpowiedzialność za zobowiązanie z tytułu nieuiszczonego VAT […]. Sąd wskazał, że jako organ szkolny, rada rodziców nie może być uznana ani za podmiot gospodarki narodowej ewidencjonowany w systemie REGON, ani za podatnika, gdyż nie jest ona jednostką organizacyjną.””
Mariusz Chudzik: Środki zgromadzone na rachunku rady rodziców – opodatkowanie odsetek:
Ø W literaturze przedmiotu wskazuje się […], że rada rodziców utworzona przez rodziców szkoły (placówki) jako ich reprezentant, jest wyłącznie wewnętrznym organem takiego podmiotu. Jako uzasadnienie tej tezy wskazuje się postanowienie NSA w Warszawie z dnia 15 września 2000 r. stwierdzając, że w konsekwencji rada rodziców, będąc społecznym organem opiniodawczym i wnioskodawczym szkoły (placówki), nie jest podmiotem, który może samodzielnie występować w obrocie prawnym. W związku z czym nie może być uznana za podatnika podatku dochodowego w rozumieniu art. 2 ust. 1 u.p.d.o.p. Takim bowiem podatnikiem jest wyłącznie szkoła (placówka).
Ø Podobne stanowisko zajęło Ministerstwa Finansów w piśmie z dnia 12 kwietnia 2006 r. stwierdzając, że rada rodziców, utworzona przez rodziców uczniów szkoły, jako ich reprezentant, jest wyłącznie wewnętrznym organem w systemie oświaty i jako wewnętrzny organ szkoły, nie może ona samodzielnie występować w obrocie prawnym, nie ma bowiem osobowości prawnej i nie jest samodzielną, odrębną od szkoły jednostką organizacyjną.
Ø Natomiast, jeżeli chodzi o wydawane w imieniu Ministra Finansów interpretacje indywidualne stanowiska w tej kwestii nie są jednolite. Można bowiem spotkać zarówno interpretacje wskazujące, że rada rodziców jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych jak i że nie jest. Przy czym w tym drugim przypadku organy podatkowe wydające interpretacje potwierdzają, że przychody rady rodziców, w tym odsetki od jej środków zgromadzonych na rachunku bankowym, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a więc i podatkiem Belki.